THEATER ASTORIA: EEN CULTUURMONUMENT

We worden meegenomen langs verschillende herinneringen uit de vijftiger jaren. De conclusie: ''Theater Astoria is ons cultuurmonument, cultuur vóór ons en ván ons!''

Onlangs was op NPO2 een uitzending te zien over Theater Astoria, dat is gelegen aan het begin van de Wooldseweg in Winterswijk. Bij het theater hoorde ook een café en het woonhuis van de toenmalige eigenaar en exploitant, de heer Beskers. Van lang geleden herinner ik me de theaterzaal met oplopende rijen met pluche beklede stoelen, het balkon en het toneel met de grote en zware gordijnen.

Al meer dan 20 jaar wonen Eddy en Marianne de Vries, samen met hun kinderen, in de voormalige woning en het café. De stamtafel van het oude café dient nu als hun keukentafel. Het hele gebouw is prachtig gerestaureerd en ingericht als toon-, theater- en concertruimte. In de tv-uitzending is goed te zien hoe mooi het interieur met authentieke Art Deco elementen, glas-in-lood ramen, fraaie tegelvloeren en gestucte decoraties in oude luister is hersteld.

Theater Astoria ken ik sinds mijn schooljaren, maar het was nooit tot me doorgedrongen dat het interieur zo mooi en bijzonder is. Het was een theater, óns theater, dat besefte ik wel heel goed. Immers, alle dingen die echt van belang waren in mijn schooltijd, hebben zich in Astoria afgespeeld. Ik denk daarbij aan onze schoolfeesten, onze amateur toneelvoorstellingen, de schoolconcerten en af en toe een film zoals de onvergetelijke Ben Hur met Charlton Heston en De Tien Geboden. Dat waren geweldige spektakels die in de vijftiger jaren een verpletterende indruk maakten op mij en andere jonge kijkers.

Daarnaast denk ik terug aan de toneelstukken die ons schooltoneel in Theater Astoria heeft opgevoerd. Onze regisseur was niemand minder dan de bekende schilder Van Dugteren, die onze tekenleraar was op de Hogereburgerschool. Hij regisseerde vakkundig en met stijl. Voor iedere scholier was het een eer om van hem een rolletje te krijgen! Voor een uitvoering werd maandenlang gerepeteerd.

Onvergetelijk was ons toneelstuk met als titel ‘Het 25e boek van de Odyssee’. Het zal wellicht niet iedereen direct opvallen dat die titel een opmerkelijke is. Je moet namelijk weten dat de Odyssee een epos is van Homerus uit de 8e eeuw voor Christus en dat het verhaal bestond uit 24 boeken en niet 25! Het verhaal gaat over de omzwervingen van Odysseus na de Trojaanse oorlog, die door de Grieken met Achilles, Ajax en andere helden was gewonnen. Odysseus zwierf na afloop van die oorlog tien jaar lang over de zeeën en verrichtte allerlei heldendaden. Eind goed, al goed, zo eindigt het 24e boek van de Odyssee.

Nee, niet eind-goed-al-goed, fantaseerde een toneelschrijver vele jaren later, want hoe zag het leven van de grote held Odysseus eruit toen hij weer de hele dag thuis woonde bij Penelope’s pappot? Verveelde hij zich? Werd hij een grote een mopperaar? Daarover gaat dus het 25e boek, dat wij met ons schooltoneel opvoerden in Theater Astoria. Een klassiek stuk met de nodige ironie. Klasgenoot Herman speelde koning Menelaos, een rol die hem goed paste (hij is later burgemeester geworden), verder natuurlijk Ellen, Dick en al die anderen, noem ze maar op. Ook mijn broer Edo had een rol gekregen. Geen grote rol, een heel klein rolletje eigenlijk, maar wel heel belangrijk. Hij speelde paleiswacht en moest het toneel opstormen met de uitroep “Het paleis is omsingeld”! Edo heeft in die tijd veel geoefend het woord “paleis” als zodanig uit te spreken en niet als “pleis”, want dat is best moeilijk als je het toneel op stormt!

Daarnaast denk ik aan onze schoolmusical, met bekende wijsjes, die door Haantje ten Pas werd geschreven en geregisseerd. Wat hebben we daarbij veel plezier gehad! Haantje had de wijs van allerlei populaire liedjes genomen en daarop teksten verzonnen over een prinsesje en haar aanbidder, die de strijdt aanging met een draak. De uitvoering in Theater Astoria was een groot succes. Heden ten dage kan ik nog steeds hele stukken uit die musical zingen en veel van mijn ex-klasgenoten kunnen dat ook nog.

Heel educatief waren de schoolconcerten met klassieke muziek, die voor ons werden gegeven in Theater Astoria. Ik herinner me een middag waarop een landelijk bekende pianist optrad. Het aardige was – en ook best bijzonder – dat wij leerlingen ter plaatse op een briefje een pianostuk mochten noteren, dat vervolgens door de pianist werd gespeeld. Oef, dat kon die man allemaal! Wanneer de pianist een door jou aangevraagd verzoeknummer speelde, ging je als scholier door voor een echte klassieke-muziekliefhebber. Zo was het verzoek van een leerling om een etude van Schubert te spelen. De pianist las het briefje, keek de zaal in en vroeg: ''van wie komt dit verzoek?'' Een klasgenoot stond op, een beetje trots; ''ja, dat verzoek komt van mij.'' “Maar”, zei de pianist, “Schubert heeft helemaal geen etudes geschreven. Is dit een strikvraag of een geintje?” Met een rood hoofd mompelde onze klasgenoot iets over een vergissing en ging gauw weer zitten. 

Tot slot denk ik aan de schoolfeesten. Hoe waren die?

Voor zover ik me kan herinneren dronken we alleen cola en rookten we niet, maar verder kan ik me weinig meer herinneren van de schoolfeesten in Theater Astoria. Ik geloof eigenlijk dat we uberhaubt geen schoolfeesten in Theater Astoria hadden, die feesten waren in de sociëteit van Van de Riet! En ook een keer in de kantine van de textielfabriek van Annetjes vader. Daarbij heb ik tijdens het gekostumeerde bal een toga geruïneerd, maar dat is een ander verhaal. 

Theater Astoria is ons cultuurmonument, cultuur vóór ons en ván ons!